وه‌رجله ئه‌لَسان جه‌نگ(2003) له عيراق يه‌كيَك بوى له ناودارتين سياسه‌تمه‌داره‌يل ئه‌ى ولاَته، وه‌لى ئينگه ها له رزار دويايى و له ژيَر سايه‌ى ئيئتلافى شيعه، كورسييَگ له ئه‌نجوومه‌نى نۆينه‌ران كه‌فته‌و پێ!.
ئه‌حمه‌د عه‌بدولهادى چه‌لَه‌بى، ئينگه عومرێ 65 سالَه‌و كوڕ يه‌كيَگ له بنه‌مالَه شيعه ده‌ولَه‌منه‌يله به‌غداس ك ته‌ماميام خريك كاربانك بوينه. خوه‌يشى هه له منالَيه‌و يانى له سالَ(1956) عيراق وه جێ هيَشتيه، وه‌ى مانا ك 20 سالَوه‌رجله يه‌گ سه‌دام بايده سه‌ركار و ده‌سه‌لاَت بگريَده ده‌س. ناو برياى، له ماوه‌ى چه‌ندين سالَ كاركردنى له ئه‌مريكا و به‌ريتانيا، جيا له وه ده‌س هاوردن باوه‌ڕنامه‌ى دكتووراى(هويركارى) زانكۆى شيكاگۆى ئه‌مريكا، سه‌روه و سامانيَگ بيَشومارێ له كار بانك و بازرگانى وه ده‌س خس. وه‌ل يه‌يشا خوه‌ى وه‌ره‌و نوا تر بردو له ئه‌مركايش نۆيك بويه‌و. وه‌لى سالَ(1992) دادگاى ئه‌رده‌نى عه‌يبدارى كرد و ناوبانگى شيَوان!. له كه‌يسگ دزى كردن پويل ئيدانه له سه‌رى كرد و وه غيابى حوكمى ئه‌را ده‌ر كرد. وه‌لى چه‌له‌بى هيَمانيش له سه‌ر يه سووره ك بێ تاوانه و ئه‌ى حوكمه وه حوكميَگ سياسى وه‌سفى كه‌يد. تا ئينگه‌يش ئى حوكمه بويه‌سه مه‌مه‌ر يه‌گ نه‌تويه‌نيد بچوود ئه‌را ئه‌رده‌ن و سه‌ردان ئه‌و ولاَته بكه‌يد و له ليشى قه‌يه‌خه كريايه. هويچ كه‌س لام له يه نيه‌تيه‌ريَد ك له ناو ئۆپۆزيسۆن عيراقيه‌يل ئه‌وسا، جه‌نابى چه‌له‌بى پالَه‌وان يه‌كم ئه‌و ماجرايله بوى ك دويا تر وه(پرووسه‌ى ئازادى عيراق) ناو نرياسه سه‌رى. ناو برياى سه‌رجه‌م په‌يوه‌نديه‌يل و توانا و ئاز خوه‌ى له ئه‌مريكا وه كار هاورد، ئه‌را يه‌گ له كۆنگريسێ ئه‌مريكا دو قانوون له سالَه‌يل(1998) و(2003) بچه‌سپيه‌يد تا سه‌دام له ناو بوريه‌يد. ئمجا ئه‌و وه‌ختيشه ك ئه‌مريكا هاته‌و ناو خاك عيراق، ئه‌مريكا و له‌شكرى، چه‌له‌بى وه چه‌وساغ خوه‌يان زانسن و پيَشيان وه زانياريه‌يل ئه‌ويش قايموى ئه‌را جه‌نگ ده‌روونى(نه‌فسى) و راگه‌ياندنيان ك له وه‌رايوه‌ر سه‌دام وه كارى هاوردن. وه‌لى دوياى له ناو چيَن سه‌دام، يه ده‌ركه‌فت ك جه‌نابى چه‌له‌بى له سه‌ر دو په‌ت و هيَلَ وازيَد. ئمجا وه‌ختى له‌يوا ئه‌را ئه‌مريكا دركه‌فت، بيَجگه له ئه‌مريكا ها وه‌ل لايه‌ن تره‌كا...!. بويه مار سيَيه‌ى له وه‌ر چه‌و ئه‌مركاييه‌يل’ له سالَ(2005) ده‌نگده‌ريل عيراق رازى نه‌وين كورسييَگ بوه‌خشنه حيزبه‌گه‌ى ئه‌حمه‌د چه‌له‌بى ك خوه‌ى وه خاوه‌ن فه‌زلَى يه‌كم زانى له رگار كردن عيراق. له دوياى ئه‌ى نسكۆيه‌يشه، چه‌له‌بى ماوه‌يگ له له‌نده‌ن خوه‌ى مرده ملاس كرد و پيَشت يه‌يشه ئه‌لَگه‌رديايه‌و وه عيراق، ده‌س كرد نان بڕين به‌عسيه‌يل، بويه ووه‌پرس و مه‌سئول(ده‌سه‌ى ريشه‌كه‌ن كردن به‌عسييه‌يل) له ناو ته‌مامى ده‌موده‌زگايل ده‌ولَه‌ت و دوير خسنيان له ئيداره. ئه‌ى په‌لاماردانيه ڕه‌سانه ناو په‌رلَه‌مان عيراقيش.
وه قه‌ولَى ژنرالَ ديڤيد پاتريۆس و ژنرالَ رايَمۆند ئۆديرنۆى فه‌رماندى سوپاى ئه‌مر يكا، چه‌له‌بى وه فه‌رمان موباره‌كى ئه‌و لايه‌ن(بيَجگه) ئه‌ى كار ه كرد.
وه‌ختگيش چه‌له‌بى زانى له ناو هيَلَ ليَبراليزم و عه‌ه‌لمانييه‌يل هويچ نيه‌تويه‌نيد به‌كه‌يد و كه‌س وه‌و ناوده‌نگه ك داشت، ده‌نگ وه پێ نيا. ئه‌را يه‌يشه وه ده‌رده‌گ له سالَ (2005) گرفتار نه‌ود، له ئه‌لَوژانن ئادار گوزه‌يشته خوه‌ى فره‌داگه ژيَر عه‌با و عه‌مامه‌ى سه‌ركرده‌يل شيعه و ئه‌رئه‌نجاميش يه‌ى كورسى وه ده‌س هاورد، يه له حالَيَگ بوى ناوبرياى ئه‌ندام ئه‌نجوومه‌نى حوكم و جيَگر سه‌ردالَ وه‌زيران يه‌كم حكوومه‌ت ئه‌لَوژياى و وه سه‌ركار هاتي دوياى سالَ(2003) بوى. فره له چه‌وده‌ره‌يل سياسى، له لايان له‌يواسه، ك چه‌له‌بى توانا و زيره‌كى ئه‌لاَجه‌وى ديَريَد له په‌يدا كردن ده‌رفه‌ت و خه‌لاَتانن گه‌مه‌كه‌ره‌يل سياسيه، خاسترين به‌لَگه‌يش ئه‌را رَاسه‌و كردن ئه‌ى هويره‌و باوه‌ڕه يه‌سه: چوين ئه‌و وه‌خته چه‌له‌بى وه يه هه‌سايه‌و نه‌خش ئه‌مريكا له عيراق روى له كزه‌وه بوينه، كارت ئه‌و لايه‌نتره‌كه گرته‌و ده‌س!. له دويا ديدارى ڕووژنامه‌وانيش، چه‌له‌بى باس له يه كرد، ئينگه په‌يوه‌ندى وه‌ل ئه‌مريكايا نه‌منيه و ده‌ريان به‌سياس، له لاى تريشه‌و وه‌ى كايه‌له‌گ كه‌يد، گومان كريه‌يد ناو برياى خه‌و و خه‌يالَ سه‌ردالَى وه‌زيران ئه‌را ئاينده ها له ناو مه‌خزى.
