2012-04-12 08:52:23
ئارتاهاسيس(فره‌زان) ئاكادى و ئه‌وتناپه‌يشتيم(ئه‌وه‌گ‌ ته‌مه‌ن درێژ په‌يا ئه‌كا)، قاره‌مانه‌يل ئه‌فسانه‌ى لافاو خوه‌ڕهه‌ڵات ناوراس كوينه‌ن.

زه‌يسۆدرايه‌ وه‌ ماناى: ژيان درێژ په‌ياكردن يا ژيان وه‌ل رووژه‌يل درێژ. ئه‌فسانه‌ى زه‌يسۆدرا له‌ خشتێ نويسرياى ك تيكه‌ تيكه‌و بويه‌و فره‌ ليش گومه‌و بويه‌، وه‌لى وه‌ زووان سۆمه‌رى نويسريايه‌، ناسيايه‌.

به‌ش يه‌كمێ وه‌ل وه‌دى هاتن ئنسان و گيانداره‌يل و به‌نا نان يه‌كمين شاره‌يل ئه‌ريدۆ، به‌دتيبيرا، لارك، سيپار، شورۆپاك سه‌روكار ديرێد.

دوياى يه‌گ به‌شێ له‌ى خشت نويسريايه‌ نه‌مه‌نيسه‌ى، يه‌ دوينيه‌يد ك خودايل بڕياردانه‌ تا ئه‌را له‌ ناوبردن ئنسان، لافاو كل بكه‌ن.

خوداى ئه‌نكى وه‌ زه‌يسۆدرا ك له‌ شورۆپاك بويه‌، وريايى دايه‌ تا كه‌شتى گه‌وراى بسازن. نويسرياى له‌ بان چوين سازين ئه‌ى كه‌شتيه‌ ك گه‌پێ دايه‌، نه‌مه‌نيه‌سه‌ى. ئمجا باس له‌ى لافاو ئه‌كا. لافاو قورسێ ك يه‌ك هه‌فت سيتگ وه‌شنێدو قوڵ ئه‌خوادو ئمجا ئوتۆ(خوه‌ر) ئه‌ڵايد. زه‌يسۆدرا كه‌لاوانچه‌گه‌ى واز ئه‌كاو دمشقى نێشێده‌و زه‌وى و ستايش ئه‌كاو يه‌ك كه‌ڵگاو يه‌ك وه‌رنيش قورانى ئه‌كا. ئمجا هه‌م به‌شێ له‌ نويسرياگه‌ نه‌منيه‌. هناى ك لافاو ته‌مام ئه‌دێ، زه‌يسۆدرا ئه‌را ئان(خوداى ئاسمان) و ئنليل(خوادى خودايه‌يل) ك گيان هه‌تاهه‌تا داسه‌پێ، سه‌رچمه‌نێ و خوه‌ى ئه‌چێ تا له‌ ده‌يله‌مۆن ژيان بكا، دى ئه‌و دوياى داستانگه‌ هه‌م نه‌مه‌نيه‌سه‌ى.

ئارتاهاسيس

ئه‌فسانه‌ ئارتاهاسيس ئاكدى وه‌ ئيمه‌ ئويشێ: چوين خوداى ئه‌نكى وه‌ ئارهاتاسيس(فره‌زان) وريايى ئه‌دا تا ئه‌را رزگار بوين له‌ى لافاوه‌ كه‌شتى گه‌وراى دروس بكه‌ێد.

ئه‌فسانه‌ى زه‌يسۆدرا رووشنه‌و ناكا ك ئايا لافاو، لافاو چه‌مێ بويه‌ يا چشت تره‌!. وه‌لى ئه‌فسانه‌ ئارتاهاسيس ئاشكرا ئێژێ: ئه‌ى لافاوه‌، لافاو چه‌مێ خۆزماڵى بويه‌. هه ‌چوى مه‌ڵويه‌ى سه‌ر ئاو، جه‌نازه‌يل وانه‌ كه‌فتيه‌سه‌و سه‌ر ئه‌ى چمه‌.

هه‌ ئيچنه‌يشه‌ ئارتاهاسيس له‌ى خشت نويسريايه‌ وه‌ ئيمه‌ ئويشێ: م ئارتاهاسيسم. م له‌ په‌ره‌ستگا(ئه‌ئا= ئه‌نكى) خودا ژيان ئه‌كه‌م.

وه‌رجله‌ هاتن ده‌وه‌رى دويدمان سه‌ره‌تايى، پادشايل له‌ ژێرده‌س پياوه‌يل ئايينى(كاهن) بوينه‌و فره‌ ليان هه‌ له‌ په‌ره‌ستگا ژيان كردنه‌ ك پياوه‌يل و مه‌لايل ئايينى ژيان كردنه‌.

ئه‌ونتاپه‌يشتيم

له‌ يانزه‌هه‌مين خشت نويسرياى له‌ ئه‌فسانه‌ى گڵگامش بابلى، ئه‌ونتاپه‌يشتيم(دويره‌وكه‌فتێ) پادشاى هويردار شار- وڵات سۆمه‌ريشورۆپاكه‌ وه‌ل ژنه‌ى له‌ لافاو گه‌ورا ك له‌ لاى ئنليل ئه‌را خنكانن ته‌مام گيانداره‌يل له‌ روى زه‌وى كل كرديه‌، رزگارێ بويه‌. ئه‌ونتاپه‌يشتيم وه‌ شێوه‌ى گوماندارێ وه‌ ده‌س خوداى ئه‌ئا له‌ به‌رنامه‌يل ئنليل ئاگادارو وه‌ خه‌وه‌ر ئه‌دێ، ئه‌را رزگار بوين خوه‌ى ته‌قلا ئه‌كاو له‌ هه‌ر جوور گياندارێ يه‌ك جفت ئه‌ڵگرێدو كه‌شتى گه‌وراى دروس ئه‌كا.

دوياى ئه‌ى لافاوه‌، هناى ك ئاوه‌يل نيشنه‌و، كه‌شتى له‌ بان كويه‌ى نه‌سير نێشيده‌و، هناى ك ئه‌ونتاپه‌يشتيم، ئه‌را هه‌فت رووژ له‌ جويله‌ وسيه‌يد، ملێ وه‌ل ئه‌كا، ئه‌ى مله‌ جى په‌يا ناكاو  تيه‌يده‌و، ئمجا په‌ره‌ستوێ كل ئه‌كا، ئه‌ويش وه‌ مه‌مه‌ر يه‌گ وه‌ جى ئه‌منێ ناره‌سێ هه‌م ئه‌ياده‌و، ئمجا له‌ رووژ سێم قڵاى كل ئه‌كا ك دى نايده‌و دويا. ئمجا وه‌ ئه‌ونتاپه‌يشتيم و هاوسه‌ره‌گه‌ى نه‌مرى وه‌خشيه‌يد. دوياى يه‌، ئه‌وى له‌ لايه‌ن خودايل وه‌رگيريه‌يد تا ئه‌را هه‌ميشه‌ له‌ قوڵتيسه‌ى چه‌مه‌يل ژيان بكاو ئه‌مجا نازناو دويره‌كه‌فتێ دانه‌ پێ./ش